Hoe werkt een pianola eigenlijk?

De pianola werkt op een pneumatisch systeem waarbij een vacuüm opgewekt wordt door balgen die met voetpedalen of door een elektrische motor aangedreven worden.

Een papieren rol wordt over een metalen strip, waarin een rij gaten zit, getrokken.
In de papieren rol zijn gaten gestanst. Voor iedere toon een gaatje.
In de modernere typen zijn er ook gaatjes voor de dynamiek en het gebruik van de pedalen.
Ieder gaatje is verbonden met een ingenieus systeem van membramen en kleppen.
De lucht, gezogen door een gaatje in de pianolarol laat een corresponderend membraam omhoog gaan. Deze zet een klep open waardoor een balgje dichtklapt.
Dit balgje zet het mechaniek van de betreffende toon in beweging en de hamer raakt de snaar.
De snelheid waarmee de rol de gaatjes passeert bepaalt het tempo. Daarom zijn er handels om de snelheid in te stellen.
Het toonvolume wordt bepaald door de kracht waarmee getrapt of aangedreven wordt.

Er bestaan bijzondere pianolarollen, ingespeeld door beroemde componisten en pianisten.
De pianolarol maakte het mogelijk complete stukken integraal op te nemen en weer te geven.
De 78 toeren plaat, toentertijd de enige alternatieve geluidsdrager, bood die mogelijkheid, door zijn korte speelduur niet.
We kunnen nu op de pianola toch horen, hoe een componist als bijvoorbeeld Rachmaninov zijn Prélude in G mineur zelf gespeeld heeft.