Frank Benner
pianotechniek


> index


pianoverhalen

In 1789 brak de Franse revolutie uit.
Men had genoeg van de dure broodprijzen en de uitbuiting door de aristocratie en koningshuis.
De koninklijke familie werd in Parijs gevangen gezet.
Op 21 januari 1793 werd Lodewijk XVI onthoofd door de guillotine. Op 16 oktober 1793 volgde voor Marie Antoinette hetzelfde lot.


De pianostemmer van koningin Marie Antoinette

Op 10 augustus 1792 was kanonnier Alexis Singier met de Nationale Garde op paleis de Tuilerieën om het tegen plunderingen te verdedigen. Het was tevergeefs.
De opstandelingen waren druk bezig al het meubilair uit het raam te smijten.
De piano van Marie Antoinette stond al klaar op de vensterbank bij een van de ramen van de muziekzaal. Een klein duwtje en het instrument zou in duizend stukken in de tuin terecht komen.
De kanonnier probeerde dat tegen te houden maar de moorddadige horde schreeuwde dat het recht van het proletariaat zijn loop moest krijgen. Waarom moet deze zwaar vergulde kast gespaard blijven als alle spiegels al stuk geslagen, en de tapijten losgescheurd zijn?

"Deze kast, waarvan de beschildering u een steen des aanstoots is, bezit kostbare eigenschappen. Ze klinkt en geeft geluid. In haar binnenste zitten al onze patriottische liederen. Zet het ding weer op zijn poten en ik zal het u laten horen".
De kanonnier Alexis Singier was een leerling van de pianist en componist Mehul geweest. Hij begon de Marseillaise te spelen en de hele bende zong en danste mee. Nu durfde men het instrument waar deze kostbare tonen uit tevoorschijn kwamen geen kwaad meer te doen uit angst om het te 'ontstemmen'.



Met bidden en smeken kreeg de kanonnier de hossende bende zo ver dat ze, toen hun ballet geëindigd was, vertrokken.
Hij sloot de muziekzaal af en gooide de sleutel de tuin in.

Nu bevond zich tussen de bende ook een netter geklede heer. Het viel de kanonnier op hoe bezorgd die was geweest toen het klavier half uit het raam hing. Met tranen in zijn ogen probeerde de man het instrument tegen te houden.
Voorzichtig sprak Alexis deze heer aan:
"U ziet er zo deftig uit, wat doet u tussen deze woedende mensen?"
"Mijn naam is Doublet en ik ben de pianostemmer van de Koningin.
Ik heb mij onder het gepeupel begeven in de hoop voor het behoud van het klavier te kunnen zorgen. Gelukkig is het door uw vurige ijver gered. Ik zie dat ik mij nu geen zorgen meer hoef te maken, behalve dan om hier ongezien weg te komen."

"Het is best mogelijk dat u, met uw nette kleren aan, eveneens het raam uit gesmeten zult worden.
Kom maar mee ik zal u in veiligheid brengen."
Alexis geleidde Doublet naar buiten, terwijl hij zichzelf door de gangen van het paleis, schouwplaats van een moordpartij, uit de voeten maakte.
De pianostemmer en de kanonnier kwamen uiteindelijk behouden weg.


In het jaar 1833
Eenenveertig jaren na de aanval, de verdediging en de redding van het klavier, was er een etentje bij generaal Des Champeaux, directeur van het Hôtel National des Invalides dat door Lodewijk XIV opgericht was als bejaardentehuis voor oud militairen.

Na de maaltijd nodigde de generaal één van zijn gasten uit met de woorden: "Gij zijt een beminnaar der muziek. Nu wil ik u toch eens een 'Invalide' tonen. Het is een zonderling wezen. Ik weet zeker, dat zijn kennismaking u genoegen geven zal".

Zij gingen naar een zaal waar een grijsaard met een zilverwitte kruin, een oud militair, op een prachtig, met goud ingelegd klavier speelde.
De gast wist niet goed of met 'invalide' het instrument, dan wel de virtuoos die het bespeelde bedoeld werd, en riep uit:
"Dat instrument ken ik. Het is het klavier van Koningin Marie Antoinette!
Doe de klep van de vleugel maar open en gij zult van binnen herders en herderinnen zien, die in een landschap bij schalmei en doedelzak dansen."

"Precies", antwoordde de generaal.
"Maar hoe heeft U de piano herkend?"
"O, dat begrijp ik heel goed" zei de oude officier, terwijl hij in tranen uitbarstte.
"Deze man heeft dit instrument gered. Hij heeft het aan de handen der barbaren ontrukt, en mij ook. Het gebeurde op de 10e Augustus 1792, een hoogst merkwaardige dag die ik mijn ganse leven niet zal vergeten".

"Voor u staat de dappere kanonnier Alexis Singier van de Nationale Garde, mijn bevrijder, mijn beschermengel, de redder van het geliefde klavier. Door zijne edelmoedigheid is het, dat ik het nog bespelen kan en de vreugde van mijn ouderdom smaken kan".
"Ik ben Doublet, de pianostemmer van de schone en goede Koningin Marie Antoinette".

De ontmoeting was roerend
De beide metgezellen omarmden elkaar in verrukking, en nu en dan ook het klavier, dat zo veel staatsstormen overleefd had.
Doublet zette zich voor het klavier, en liet de Marseillaanschen marsch, het Ça ira en de Carmagnole horen, klanken van de strijdliederen die bij de beide muzikale krijgers zo veel herinneringen opwekten.

Toen Doublet na 10 augustus begon te begrijpen, dat men in Parijs aan heel andere zaken dacht dan om muziekinstrumenten te laten stemmen, liet hij zich bij de burgermilitie als vrijwilliger aanwerven.
Hij was in de krijgsdienst niet ongelukkig geweest. In 1814 ontving hij als Bataljonscommandant zijn ontslag en een plaats in het Invalidenhuis.

Een gelukkig toeval bracht Doublet bij de verkoping van het meubilair van Koningin Hortensia, die een hele goede pianiste was, maar moest verhuizen omdat zij uitgehuwelijkt was aan Lodewijk Napoleon, de eerste Koning van Holland.

Tot zijn verwondering en blijdschap herkende hij daar het klavier, voorwerp van zijn innige en vurige genegenheid.
Is het nodig te melden dat hij de meestbiedende koper werd?
Het klavier van Marie Antoinette, de onthoofde Koningin van Frankrijk, kon in geen betere handen gevallen zijn en kreeg een plaatsje in 'de Invalides'.





Hoe groter hoe mooier